بررسی جامعه شناسانۀ نمایشنامۀ چهارصندوق نوشته بهرام بیضایی با تکیه بر آرای لوسین گلدمن

از نظر لوسین گلدمن، فرد نویسنده عناصر خلاقیتش را از زمانۀ خویش و جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کند، می‌گیرد. در جامعه افرادی استثنایی حضور دارند که علاوه بر توانایی ذاتی هنری‌، آگاهی‌شان هم نسبت به جهان‌بینی طبقه اجتماعی خودشان به حداکثر میزان ممکن است. اگر این افراد به توانایی بیان بدیع مسائل طبقاتی دست پیدا کنند، می‌توانند آثاری بیافرینند که بیانگر جهان‌بینی طبقه اجتماعی خودشان باشد. آنچه باعث برجستگی نوابغ می‌شود، توانایی آنها در بیان ارزش‌ های جهان شمول جامعۀ انسانی است. بهرام بیضایی نیز هنرمندی ست که نگاهی جامعه‌شناسانه و پرسشگر دارد. او هم، عناصر تعیین‌کنندۀ کارش را از جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کند، می‌گیرد و با استفاده از ذوق هنری‌ای که دارد، آثاری ماندگار خلق می‌کند. در این راه، دانش او از میهنش، به غنای آثارش افزوده‌است. در این مقاله، نمایشنامه چهار صندوق، نوشته بهرام بیضایی با هدف دست‌یابی به شناختی بهتر از جامعه و گروه‌های اجتماعی دوران نگارش نمایشنامه و با استفاده از رویکرد جامعه‌شناسی هنر و نظریۀ ساختار گرایی تکوینی لوسین گلدمن که شامل دو مرحله دریافت و تبیین است، مورد بررسی قرار گرفت. تحلیل این‌ نمایشنامه، نشان داد که چگونه ساختار اجتماعی جامعه ایران نیز می‌تواند تاثیر خود را بر اثر هنری بگذارد.